Piet

Terwijl ik nog naar lucht zit te happen, ben ik er nog altijd niet over uit wat we doen vandaag. Toch naar de intocht, of thuis uitzieken? Er is zo veel aan de hand, met die Pietendiscussie…. En was het maar een discussie, maar het lijkt steeds meer op een slagveld. Bij de aankomst van de Goedheiligman in Dokkum scheelde het niet veel of de voors-en-tegens waren gaan botsen. In plaats daarvan sneuvelde slechts de vrijheid van meningsuiting, maar als mensen met zwaar vuurwerk als ammunitie naar een kinderfeest gaan, ja… Dan weet ik het ook niet meer. 

Dat het sinterklaasfeest verandert, is inmiddels wel onherroepelijk; sommige trage revoluties zijn niet meer terug te draaien, en hetzelfde wordt het nooit meer. In deze ben ik een relatief neutrale partij: ik heb geen kinderen, dus ik hoef niet te beslissen of zij een zwarte of roetveegpiet-fabel verteld krijgen. Persoonlijk, nou… Ik zie dat er een verschuiving gaande is. En de mythische figuur Piet, zoals ik ‘m ken uit m’n jeugd -die gast die je meenam naar Spanje als je je niet gedroeg en een roe gaf als je een echt snertkind was geweest- is verworden tot een knuffelpiet die een stuk minder eng is, maar desalniettemin nog net zo indrukwekkend. En als ik eerlijk ben zal ik ‘m best gaan missen. Het is een stukje jeugd dat een tragische dood sterft, onschuld die niet meer terug komt, en dat stemt verdrietig. En niet een stille dood sterven, maar met een hoop ruzie. Ik bedoel…. Pieten die een school binnenvallen en er uit geknikkerd worden. Wat wilden ze daar nou mee bereiken? Kinderen zien dat Piet als een onwelkome binnendringer wordt weggebonjourd. Kan ook niet helemaal het plan zijn geweest, lijkt me. En roetvegen brengen als probleem mee dat kinderen ineens de oom of tante, neef of nicht, of help, papa of mams, gewoon herkennen als ze voor hun neus staan in Piet-outfit. Die make-up camoufleert te weinig. Kleurenpieten vind ik onzin, eigenlijk… (Al ben ik erg voor de Glutenvrije Piet, dat is echt iedereen-kan-meedoen-meedenken) En het terugbrengen van de Spaanse Edelen, of Edelmanpiet, ja… Gaan mensen moeilijk doen over de 80-jarige oorlog. Waarover kinderen amper nog leren op school. “Op 1 april verloor Alva z’n bril”, en geen hond die nog weet wie de IJzeren Hertog Alva was, of dat er hele Nederlandse massa’s uitgemoord waren, pak ‘m beet 3 à 400 jaar geleden. Hoeveel problemen hebben mensen er mee als ze in hun vakantie aan de costa’s liggen te bakken? Dan zijn ze een stuk meer vergevingsgezind. In andere woorden, het is nooit goed, en je kunt niemand tevreden houden. 

Als het gaat over historische onmin en misdaden tegen de menselijkheid, is er eigenlijk maar een oplossing: elfjes. Ik bedoel, de Kerstman is ook gewoon Sinterklaas, ze hebben simpelweg Saint Nick (Sint Nikolaas) z’n naamdag gemakshalve maar opgeschoven naar kerst. En híj wordt geholpen door groene elfjes. Dat lost de smink-problemen op, want en beetje goed camouflage-groen a la ‘t leger, maakt mensen ook aardig onherkenbaar. Puntoren in plaats van creoolse oorbellen… Je beledigt er hoogstens wat Vulcans mee. (of is dat een te specifiek Star Trek grapje?) Geen slavernij, geen oorlogsverleden, en de pakken hoeven verder niet echt aangepast: Piekerige pruik, oren en groene smink, en je bent er. Misschien hoogstens nog een streepjesmaillot of zo… Het is maar en idee… Want het blijft een teloorgang van een traditie. Maar tijden veranderen, en na al het gedoe van de afgelopen jaren lijkt er geen weg terug meer te zijn. Dan wordt het zoeken naar een weg vooruit.  

Ik weet niet hoe het uitpakt, tien jaar van nu. Ik weet wel dat ik verdrietig ben om Piet, om m’n jeugd, om dingen die verloren gaan. Om hoe spannend ik de pieten van de Tilburgse intocht altijd vond. Vooral ook om die keer dat ik, verkleed met slechts een zwart handschoentje, flink op de gangdeur bonsde bij m’n oma en een handvol snoep de woonkamer in gooide. M’n nichtje schrok, gilde, lachte, rende naar de deur…. En sloeg ‘m dicht op m’n pols. Op dat moment was het lichtelijk pijnlijk, en mocht ik niks laten merken want ja, ik zat juist op het toilet toen Piet langskwam natuurlijk, dus ik had alles gemist…. Maar later kijk je er met weemoed op terug. M’n nichtje overleed op haar 6^e, en later is het er gewoon niet meer van gekomen om Piet te spelen voor haar zusjes. Maar dat zijn zo van die dingen… Herinneringen die je koestert omdat het speciaal was, en op dat moment ook wíst dat het speciaal was. En, toegegeven, een maffe, erg typische anekdote. Ik ga Piet missen. Sterker nog, toen ik gisterenavond me hondsberoerd voelde, omdat verkoudheid en suikerziekte een nogal onzalige combinatie zijn, heb ik even zitten huilen; Er gaat iets verloren, en als fotografe wil ik een beetje documentaire-fotografie doen, nu het nog kan. Sint komt om 1 uur aan bij restaurant Eemlust, en beëindigt zijn tocht om 3 uur bij de burgemeester op het bordes. Familie aan Kornelis’ kant zijn vrijwilligers, EHBO-er of Pietje. En ik ben er nog niet over uit of ik er bij zal zijn. Kornelis zei dat we de afgelopen jaren al een hoop foto’s geschoten hebben van Pieten, en met beter weer ook waarschijnlijk. Maar iets in mij wil nog even vasthouden aan hoe het vroeger was. Nou ja. Ik ga Kornelis eens wakker maken. Ontbijten. Kijken wat ’t wordt vandaag…