Terwijl ik nog
naar lucht zit te happen, ben ik er nog altijd niet over uit wat we doen
vandaag. Toch naar de intocht, of thuis uitzieken? Er is zo veel aan de hand, met
die Pietendiscussie…. En was het maar een discussie, maar het lijkt steeds meer
op een slagveld. Bij de aankomst van de Goedheiligman in Dokkum scheelde het
niet veel of de voors-en-tegens waren gaan botsen. In plaats daarvan sneuvelde
slechts de vrijheid van meningsuiting, maar als mensen met zwaar vuurwerk als
ammunitie naar een kinderfeest gaan, ja… Dan weet ik het ook niet meer.
Dat het
sinterklaasfeest verandert, is inmiddels wel onherroepelijk; sommige trage
revoluties zijn niet meer terug te draaien, en hetzelfde wordt het nooit meer.
In deze ben ik een relatief neutrale partij: ik heb geen kinderen, dus ik hoef
niet te beslissen of zij een zwarte of roetveegpiet-fabel verteld krijgen.
Persoonlijk, nou… Ik zie dat er een verschuiving gaande is. En de mythische
figuur Piet, zoals ik ‘m ken uit m’n jeugd -die gast die je meenam naar Spanje
als je je niet gedroeg en een roe gaf als je een echt snertkind was geweest- is
verworden tot een knuffelpiet die een stuk minder eng is, maar desalniettemin nog
net zo indrukwekkend. En als ik eerlijk ben zal ik ‘m best gaan missen. Het is
een stukje jeugd dat een tragische dood sterft, onschuld die niet meer terug
komt, en dat stemt verdrietig. En niet een stille dood sterven, maar met een
hoop ruzie. Ik bedoel…. Pieten die een school binnenvallen en er uit geknikkerd
worden. Wat wilden ze daar nou mee bereiken? Kinderen zien dat Piet als een
onwelkome binnendringer wordt weggebonjourd. Kan ook niet helemaal het plan
zijn geweest, lijkt me. En roetvegen brengen als probleem mee dat kinderen ineens
de oom of tante, neef of nicht, of help, papa of mams, gewoon herkennen als ze
voor hun neus staan in Piet-outfit. Die make-up camoufleert te weinig. Kleurenpieten
vind ik onzin, eigenlijk… (Al ben ik erg voor de Glutenvrije Piet, dat is echt iedereen-kan-meedoen-meedenken)
En het terugbrengen van de Spaanse Edelen, of Edelmanpiet, ja… Gaan mensen
moeilijk doen over de 80-jarige oorlog. Waarover kinderen amper nog leren op
school. “Op 1 april verloor Alva z’n bril”, en geen hond die nog weet wie de IJzeren
Hertog Alva was, of dat er hele Nederlandse massa’s uitgemoord waren, pak ‘m beet
3 à 400 jaar geleden. Hoeveel problemen hebben mensen er mee als ze in hun
vakantie aan de costa’s liggen te bakken? Dan zijn ze een stuk meer
vergevingsgezind. In andere woorden, het is nooit goed, en je kunt niemand
tevreden houden.
Als het gaat
over historische onmin en misdaden tegen de menselijkheid, is er eigenlijk maar
een oplossing: elfjes. Ik bedoel, de Kerstman is ook gewoon Sinterklaas, ze
hebben simpelweg Saint Nick (Sint Nikolaas) z’n naamdag gemakshalve maar
opgeschoven naar kerst. En híj wordt geholpen door groene elfjes. Dat lost de smink-problemen
op, want en beetje goed camouflage-groen a la ‘t leger, maakt mensen ook aardig
onherkenbaar. Puntoren in plaats van creoolse oorbellen… Je beledigt er
hoogstens wat Vulcans mee. (of is dat een te specifiek Star Trek grapje?) Geen
slavernij, geen oorlogsverleden, en de pakken hoeven verder niet echt
aangepast: Piekerige pruik, oren en groene smink, en je bent er. Misschien
hoogstens nog een streepjesmaillot of zo… Het is maar en idee… Want het blijft
een teloorgang van een traditie. Maar tijden veranderen, en na al het gedoe van
de afgelopen jaren lijkt er geen weg terug meer te zijn. Dan wordt het zoeken
naar een weg vooruit.
Ik weet niet
hoe het uitpakt, tien jaar van nu. Ik weet wel dat ik verdrietig ben om Piet,
om m’n jeugd, om dingen die verloren gaan. Om hoe spannend ik de pieten van de
Tilburgse intocht altijd vond. Vooral ook om die keer dat ik, verkleed met
slechts een zwart handschoentje, flink op de gangdeur bonsde bij m’n oma en een
handvol snoep de woonkamer in gooide. M’n nichtje schrok, gilde, lachte, rende
naar de deur…. En sloeg ‘m dicht op m’n pols. Op dat moment was het lichtelijk
pijnlijk, en mocht ik niks laten merken want ja, ik zat juist op het toilet
toen Piet langskwam natuurlijk, dus ik had alles gemist…. Maar later kijk je er
met weemoed op terug. M’n nichtje overleed op haar 6e, en later is
het er gewoon niet meer van gekomen om Piet te spelen voor haar zusjes. Maar
dat zijn zo van die dingen… Herinneringen die je koestert omdat het speciaal
was, en op dat moment ook wíst dat het speciaal was. En, toegegeven, een maffe,
erg typische anekdote. Ik ga Piet missen. Sterker nog, toen ik gisterenavond me
hondsberoerd voelde, omdat verkoudheid en suikerziekte een nogal onzalige combinatie
zijn, heb ik even zitten huilen; Er gaat iets verloren, en als fotografe wil ik
een beetje documentaire-fotografie doen, nu het nog kan. Sint komt om 1 uur aan
bij restaurant Eemlust, en beëindigt zijn tocht om 3 uur bij de burgemeester op
het bordes. Familie aan Kornelis’ kant zijn vrijwilligers, EHBO-er of Pietje.
En ik ben er nog niet over uit of ik er bij zal zijn. Kornelis zei dat we de
afgelopen jaren al een hoop foto’s geschoten hebben van Pieten, en met beter
weer ook waarschijnlijk. Maar iets in mij wil nog even vasthouden aan hoe het
vroeger was. Nou ja. Ik ga Kornelis eens wakker maken. Ontbijten. Kijken wat ’t
wordt vandaag…
